DZIAŁ DENDROLOGII

Najstarszy fragment Działu, założony w latach 1930-1936 usytuowany jest w południowej części Ogrodu, od strony ulicy Henryka Dąbrowskiego. Ma on regularny kształt. Rośliny zostały posadzone na kwaterach w czytelnym układzie - w grupach tematycznych. Możemy tam zobaczyć okazy drzew i krzewów o owocach lub liściach szczególnie atrakcyjnych jesienią (D2) jak parrocja perska (Parrotia persica (DC.) C. A. Mey) czy złocistożółty i pachnący piernikiem grujecznik japoński (Cercidiphyllum japonicum Siebold et Zucc.), drzewa i krzewy, które przyciągają wzrok w okresie wiosennym (D3) jak magnolie, forsycje czy porzeczka krwista oraz takie, które są najbardziej dekoracyjne w pełni sezonu wegetacyjnego - latem (D5) jak jaśminowce, żylistki i tawuły. W tej części Ogrodu znajdują się także kolekcje drzew o charakterystycznych kształtach - kuliste (D20), piramidalne (D7) i o koronach przewieszających (D6). Przestrzeń urozmaicają kwatery z drzewami i krzewami o liściach barwnych (D1) i pstrych (D8). Wiosną atrakcję stanowi historyczna aleja bzów lilaków (D4), która czaruje kolorami i zapachem. W centralnej części, na osi głównej bramy wejściowej zlokalizowane są symetryczne kwatery roślin iglastych (D9). jest to najbardziej okazały akcent frontowej części Ogrodu. Znajduje się tu duża różnorodność gatunków zróżnicowanych pod względem pokroju, zabarwienia igieł oraz wielkości. Gatunki zostały tak zakomponowane, aby dobrze był widoczny kontrast pomiędzy nimi. Uzupełnieniem tych kolekcji są dwie efektowne grupy różaneczników i azalii. Wiosną, podczas kwitnienia, stanowią niezaprzeczalną atrakcję. Dojrzały drzewostan w tej części Ogrodu stanowi o wysokim walorze zarówno edukacyjnym jak i estetycznym.

W młodszej, centralnej części Ogrodu zlokalizowana jest kwatera z roślinami pochodzącymi i wyhodowanymi w polskich szkółkach (D15). Powstała ona przy współudziale Związku Szkółkarzy Polskich.

Przy wejściu bocznym, od strony ulicy Botanicznej, na terenie o zróżnicowanej konfiguracji znajduje się kolekcja roślin iglastych (D11).

Dwadzieścia najstarszych drzew z Kolekcji Dendrologicznej zostało zaprezentowanych w formie ścieżki edukacyjnej 'Najstarsze drzewa w Ogrodzie botanicznym UAM w Poznaniu'.

Godna obejrzenia jest NARODOWA KOLEKCJA IRG (Cotoneaster Medik) - naukowo udokumentowana, najbogatsza tego typu kolekcja irg w kraju. Skompletowane zostały okazy różnorodne pod względem wysokości, koloru owoców, wyglądu kwiatów i liści. 

Irgi to w zdecydowanej większości rośliny gór Azji. Tylko kilkanaście gatunków występuje w Europie, a trzy w Afryce Północnej. Najczęściej rosną na wapiennych, słonecznych, południowych zboczach gór, wśród skał, w suchych zaroślach oraz na polanach górskich lasów. 

Należący do rodziny różowatych rodzaj Cotoneaster obejmuje ponad 400 gatunków i odmian. Jednak nie wszystkie mogą rosnąć w Polsce. Wiele z nich, szczególnie irgi zimozielone wymagają cieplejszego klimatu. W Polsce uprawianych jest około 100 gatunków irg. Bardzo wiele z nich znajdziemy jedynie w ogrodach botanicznych i arboretach.

Gatunki rodzaju Cotoneaster są coraz chętniej sadzone nie tylko w Polsce, ale i w Europie. Rosnącą popularność zawdzięczają one ogromnej różnorodności oraz wysokim walorom dekoracyjnym – ich ozdobą są zarówno kwiaty, owoce, jak i niewielkie, pięknie przebarwiające się jesienią liście. Wiele gatunków cenionych jest ze względu na interesujący pokrój oraz niewielkie wymagania glebowe.

Nazwa Cotoneaster wywodzi się z łacińskiej nazwy pigwy (Cydonia), którą Pliniusz Starszy nazywał Malum cotoneum (mitologiczne złote jabłko z ogrodu Hesperyd), oraz przyrostka – aster, który oznacza podobieństwo, ale i gorszą jakość.

Dwadzieścia najstarszych drzew z Kolekcji Dendrologicznej zostało zaprezentowanych publikacji:

Jerzak K. 2008. Sekrety starych drzew. Spacer po Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań,

oraz ścieżce edukacyjnej u tworzonej na jesj podstawie na terenie Parku

(oprac. M. Z.)